ДЕСЕТИЦА
Иван Цанкар
(Врхника, 1876 – Љубљана, 1918)
Иван Цанкар је рођен 1876. године у Врхники поред Љубљане.
Био је словеначки приповедач, романсијер и драмски писац.
Најпознатије приповетке су му "Слуга Јернеј и његово право", "Шољица кафе", "Десетица". Писао је и романе.
Умро је 1918. године у Љубљани.
ДЕСЕТИЦА
АНАЛИЗА
ДА ЗАБЕЛЕЖИМО
ДЕСЕТИЦА
Иван Цанкар
(1876-1918)
Место и време: Љубљана, крај XIX и почетак XX века
Књижевни род: епика
Књижевна врста: приповетка, цртица из живота
Цртица:
-сажета прозна песничка форма са једним догађајем у основи и мањим бројем ликова
-прати краћи временски период
-изражена осећајност
-истицање личног доживљаја
-преокрет на крају
Тема: сећање писца на сиромашно детињство, живот далеко од куће и осећање које је изазвало мајчино писмо и десетица у њему
Ликови: дечак, газдарица, његови вршњаци, мајка
Дечак: одбачен, сам, осећа тескобу и празнину, муче га црне мисли
Газдарица: нељубазна, безосећајна, груба, непријатељски расположена
Другови из пансиона и из школе: гојазни, стално нешто једу, непријатељски настројени
Мајка: скромна, пожртвована, племенита, нежна, брижна...
Облици казивања:
-приповедање у првом лицу
-ретроспективно приповедање
-дескрипција (ентеријерна - опис собе, учионице... и екстеријерна - град, улице...)
Стилска средства:
-поређење (...као просјак пред дворцем...)
-персонификација (школски прозори гледају га мрко и строго)
Доминантна осећања:
-тужно, суморно, безнадежно у највећем делу приче |
-раздрагано, срећно (у обрту на крају) |